Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü yöneticileri, kayıt dışı istihdamın hem birey hem de genel ekonomi ve gelecek açısından büyük sorun teşkil eden bir konu olduğunu belirttiler.
Kayıt Dışı Çalışanın Emeklilik Hakkı Olmaz
Konuya dair yazılı bir basın açıklaması yapıldı ve kayıt dışı istihdamın çalışanlar üzerine etkilerine dikkat çekildi. Çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi ya da çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirilmesinin kayıt dışı istihdam olarak tanımlandığına dikkat çekilen açıklamada, olumsuz etkilere değinildi. Kayıt dışı çalışan işçinin emekli olma hakkının olmayacağı ve bireyin çalışamaz yaşa geldiğinde başkalarının yardımına muhtaç olacağına dikkat çekilen açıklamada, olumsuzluklar şu şekilde sıralandı: “Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde malullük aylığından yararlanılamaz. Hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocuklar ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar. İşsiz kalması durumunda işsizlik sigortasından faydalanamazlar. Genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalabilirler. Hastalık veya analık durumunda kendisi ve ailesi için istenmeyen durumlarla karşılaşma riski yüksektir.”
Ücretler ve İzinler Konusunda Sorunlar Oluşabilir
Kayıt dışı istihdam edilenlerin iş kazası ve meslek hastalığına karşı alınması gereken önlemlerden yoksun olarak çalışmak zorunda kalacaklarına vurgu yapılan açıklamada, iş kazası ve meslek hastalığı halinde ise sağlanan haklardan yararlanamama riskinin çok yüksek olduğu belirtildi. Açıklama şöyle devam ediyor: “Ücret ve diğer sosyal haklar konusunda Kanunların sağladığı korumadan yoksun olarak daha kötü şartlarda çalışırlar. İhbar ve kıdem tazminatından yoksun kalırlar. Yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan faydalanamazlar.”
Kayıt Dışı İstihdam İşverenleri de Olumsuz Etkileyebilir
Süreç, işverenleri de etkiliyor. İşverenlerin, yapılacak denetimler ve tespitler sonucu yüksek tutarlarda idari para cezası ile karşı karşıya kalabileceğinin ifade edildiği açıklamada, “Bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır. Kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere uygulanacak idari para cezaları işverenden işverene ve belgeye göre çeşitlilik gösterir. Örneğin bir yıl bir işçiyi kayıt dışı çalıştırıldığının denetim sonucu anlaşılması halinde idari yaptırımı 14 asgari ücrete kadar para cezasıdır. Ayrıca bu çalışmalara ait primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir. Bu işyerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur. Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar. Haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar. Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvikler ile hibe ve kredi avantajlarından faydalanılamaz” denildi.
Kayıt dışı istihdamın devlete etkileri ise şu şekilde anlatıldı: “Vergi ve prim kaybına, sosyal güvenlik açığına neden olur. Sosyal güvenlik sisteminde çalışan/emekli dengesinin bozulmasına neden olur. Primsiz ödemelerin artmasına neden olur. Gelir dağılımının bozulmasına ve kaynak dağılımında etkinliğin bozulmasına neden olur. Ekonomide kurumsallaşma eğiliminin azalmasına zemin hazırlar. Ekonomik verilerin güvenilirliğine zarar verir ve ekonomik kararların öngörülen etkileri yaratmasına engel olur. Haber: Celil Acar
Yorum Yazın